Twierdza STACHELBERG
Budowa linii umocnień
Przykładem do budowy umocnień w Czechosłowacji była francuska linia Maginota, budowana wzdłuż granicy Francji od 1929r. Budowę czechosłowackich fortyfikacji przejęło powołane w 1935 r. Kierownictwo Prac Fortyfikacyjnych pod nadzorem generała dywizji Karela Husarka.
Najbardziej rozszerzony typ umocnień tworzyły lekkie obiekty wzór 36 i 37, uzbrojone w lekką i ciężką broń maszynową. W najbardziej zagrożonych odcinkach granicy budowano ciężkie obiekty dla piechoty, które oprócz karabinów maszynowych były uzbrojone w działa przeciwpancerne, a niektóre miały być wyposażone w miotacze min. Wybudowano w sumie 229 samodzielnych tradytorów przedpola, nie wszystkie jednak forty udało się kompletnie wyposażyć. Najwięcej wybudowano obiektów lekkich, około 10 tys.
Umocnienia w rejonie Trutnowa - grupa warowna Stachelberg
Twierdza artyleryjska Stachelberg nie została dokończona. Projekt przewidywał wybudowanie dwunastu obiektów, z których 11 miało zostać połączonych rozległym systemem podziemnych korytarzy - tzw. poternami, o łącznej długości 3,5km. Stachelberg należał do największych budowanych twierdz czechosłowackiego systemu umocnień. Plan twierdz opracowali kapitan saperów Emil Ludvik oraz Kapitan saperów inż. Alois Stana.
Głównym wsparciem siły ogniowej twierdzy Stachelberg miały być dwa obiekty artyleryjskie grupy warownej, wyposażone w trzy haubice o kalibrze 100mm oraz dwa obiekty dla wysuwalno-obrotowych wież pancernych z podwójną haubicą o kalibrze 100mm. Osłonę terenu miały stanowić dwa obiekty z wieżą obrotową wyposażoną w dwa miotacze min o kalibrze 120mm.
Pozostałe obiekty miały tworzyć forty dla piechoty wyposażone w karabiny maszynowe i działa przeciwpancerne. Tylko jeden z obiektów został wybetonowany, w miejscu budowy pozostałych fortów dla piechoty znajdują się tylko ułamki fundamentów ze schodami przykrytymi żelbetową płytą.
Do podstawowych zadań umocnień należało utrzymanie ciągłości zabezpieczenia terenu do Libavskecho sedla, na którym od miejscowości Zaclerz lub Kralowiec (Kralovec) można się było spodziewać ataku sił niemieckich.
Ogniem z broni, twierdzy Stachelberg, łącznie z planowaną twierdzą Poustka około miejscowości Bezdekov pod Trutnovem, miano osłaniać pas ciężkich i lekkich fortów, przebiegający przez miejscowość Petrzykovice i Libecz (Petrikovice i Libec). Jednocześnie artyleria twierdzy byłaby zdolna osłaniać kierunek Alberzyce - Górny Marszow (Albercie - Horni Marsov)
Udostępniony schron T-S 73 i forty podziemne
Jedynym wybetonowanym obiektem fortów jest schron T-S 73. Betonowanie przebiegało w dniach 23 - 31 sierpnia 1938 roku. Przy betonowaniu zużyto 3777 m3 masy betonowej. W wyniku układu monachijskiego nie wykonano już prac wykończeniowych - ceglane ściany działowe, nasypy, nie zostały wpuszczone i osadzone kopuły pancerne ani dzwony.
Schron jest połączony z systemem komunikacji podziemnej z szybem o głębokości 35 metrów wraz ze schodami i windą amunicyjną. Obiekt po wykończeniu miał zostać uzbrojony w ckm-y oraz dwa działa P-panc. O kalibrze 47mm. Okolice obiektu miały zabezpieczać lkm-y.
Po wojnie obiekt został wykorzystany na magazyny materiałów toksycznych. W 1990 r. schron przejęło pod swoją opiekę towarzystwo FORTIS, które odpady toksyczne usunęło i od 1993 r. udostępniło wnętrza obiektu T-S 73 do zwiedzania, w bunkrze znajduje się ekspozycja Muzeum Fortyfikacji Czechosłowackiej.
W pobliżu obiektu, w następnym roku udostępniono do zwiedzania lekki obiekt wzór 37. Od 2001 roku zwiedzający mogą zejść do podziemia. Podczas betonowani podziemia w 1938 r. udało się od schodów prowadzących do fortu T-S 73 wybetonować korytarz o długości 150m aż do miejsca przeładunku amunicji obok głównej galerii.
Zwiedzający mogą przechodzić niedokończonym podziemiem aż do miejsca niedokończonego obiektu T-S 75, tam na głębokości 54 metrów pod powierzchnią ziemi, można podziwiać monumentalne, częściowo wybudowane izby dowództwa oraz dwa składy amunicyjne.
Ścieżka dydaktyczna
Obok drogi leśnej pomiędzy obiektem T-S 73 oraz kapliczkami i krzyżami przy drodze prowadzącej z miejscowości Babi do Zaclerza, częściowo dochował się system umocnień polowych. Część umocnienia polowego zrekonstruowano do poprzedniego stanu. Przy drodze można zauważyć betonowe podstawy po kruszarkach kamieni oraz wylane warstwy pokrywające fundamenty fortu dla piechoty T-S 74.
Czerwony szlak prowadzący w kierunku na Rychory, wiedzie około trzech samodzielnych schronów dla piechoty T-S 81a, T-S 81b, i T-S 82. Fort dla piechoty T-S 82 ma w fosie ochronnej strzelnicę dla miotaczy o kalibrze 90mm i jest ostatnim ciężkim obiektem dla piechoty wybudowanym w zachodniej linii umocnień. Na grzbietach górskich i w dolinie Karkonoszy znajdują się tylko lekkie obiekty.
W przeciwnym kierunku wiedzie czerwony szlak przez teren kamieniołomu do podnóża szczytu Baba (673 m npm.), na którym miał się znajdować punkt obserwacyjna dla potrzeb twierdzy. Schodząc na niebieski szlak dojdziemy do Korzenova (Krenov), skąd w odległości 200 m znajduje się schron piechoty T-S 70.
Kwiecień, czerwiec, wrzesień - soboty, niedziele i wszystkie święta
- 10:00 do 12:00 i 13:00 do 17:00 godz.
Lipiec, sierpień - codziennie oprócz poniedziałku
- 10:00 do 12:00 i 13:00 do 17:00 godz.
Październik - tylko w sobotę (?)
- 10:00 do 12:00 i 13:00 do 17:00 godz.
Drugie wejście o godz. 11:30 a ostatnie o godz. 16:15
W podziemiach panuje stała temperatura 7 stopni C
Z Polski do twierdzy najlepiej dojechać przez przejście graniczne w Lubawce.
Następnie na terenie Czech drogą nr 16 i skręcić w prawo na drogę nr 300 w kierunku miejscowości Zacler. Przejeżdżamy przez miejscowość i docieramy do miejscowości Babi (znajdującej się między Zaclerem a Trutnovem) w pobliżu, której znajduje się twierdza.
KONTAKT:
542 01 Zacler
Telefon: (+420) 499 733 273
Email: stachelberg@post.cz
stachelberg.t-s63.cz/
Strona twierdzy: www.stachelberg.cz
Strona miasta: www.zacler.cz
