Budowa geologiczna, rozwój rzeźby i surowce mineralne

Karkonosze stanowią centralną część struktury Sudetów Zachodnich, zwanej blokiem karkonosko – izerskim. Struktura ta tworzyła się podczas kilku okresów górotwórczych (orogenez) zanim w okresie alpejskich ruchów górotwórczych w trzeciorzędzie przybrała swą obecną postać. Dlatego w budowie geologicznej Karkonoszy występują różnorodne i różniące się wiekiem serie skalne. Najstarszymi są różnego rodzaju skały przeobrażone (metamorficzne): łupki łyszczykowe z wkładami kwarcytów, łupki łyszczykowo–grafitowe, i chlorytowe, wapienie krystaliczne, amfibolity i inne występujące m.in. we wschodnich Karkonoszach, a także na obszarach środkowej części i na południowych stokach Grzbietu Czeskiego. Z kwarcytów bardzo odpornych na zniszczenie zbudowane są południowe zbocza Lucni hory i znaczna część Kozich Grzbietów. Nieco młodsze są granitognejsy, które budują m.in. Kowarski Grzbiet oraz południowe i pd.-wschodnie krańce Karkonoszy. W okresie waryscyjskich ruchów górotwórczych, miała miejsce intruzja magmy granitowej, która wcisnęła się w istniejące serie skalne. W miejscach gdzie nastąpił kontakt skał z gorącą lawą, uległy one wtórnej termicznej metamorfozie, przekształcając się w twarde i odporne na niszczenie hornfelsy. Skały te występują m.in. na Śnieżce i na Czarnym Grzbiecie. W wyniku późniejszej długotrwałej erozji i denudacji skały okrywy zostały usunięte, obnażając granitowe jądro tworzące dziś dwa masywy; karkonoski i izerski. Podstawowymi składnikami granitu karkonoskiego są m.in. kwarc, skaleń potasowy, plagioklaz i biotyt.

Duży wpływ na rzeźbę Karkonoszy wywarła epoka lodowcowa i związane z nią zlodowacenia górskie. Na północnych stokach gór powstały dobrze wykształconych kotły lodowcowe oraz liczne nisze niwalne. Zachowały się także wały moren czołowych i boczny, stawy polodowcowe i inne formy ukształtowania powierzchni. Intensywne wietrzenie skał na wolnych od lodu obszarach doprowadziło do powstania rozległych rumowisk skalnych.

Karkonosze wyróżniają się wśród polskich gór pod względem różnorodności występujących tu minerałów i skał. Mają dziś one jednak niewielkie znaczenie gospodarcze. Oprócz granitów, gnejsów, łupków łyszczykowych, marmurów, kwarców żyłowych, amfibolitów i In. Występują złoża rud magnetytowych oraz złoża polimetaliczne; arsen, srebro, złoto z uranem. Kruszce złota nie mają obecnie wartości użytkowej. Złoża były przez wiele wieków eksploatowane i w większości zostały prawie w całości wyczerpane. Spotkać można natomiast różnorodne kamienie ozdobne m.in. beryle, kwarce, korundy i granaty.


Źródło: Karkonosze – mapa turystyczna wyd. EKO – GRAF; Wrocław 1994r. oraz Słownik geografii turystycznej Sudetów cz.3 Karkonosze; Pod redakcją Marka Staffy; wydawnictwo PTTK „Kraj” Warszawa – Kraków 1993

	Wprowadź wyszukiwane hasła Prześlij formularz wyszukiwania
	Web www.e-gory.info