Kościół Pokoju w Świdnicy
Na mocy Pokoju Westfalskiego, kończącego wojnę trzydziestoletnią, cesarz Ferdynand III został zobowiązany przez Szwedów do wyrażenia zgody na budowę przez ewangelików w księstwach dziedzicznych w Jaworze, Głogowie i Świdnicy po jednym tzw. "Kościele Pokoju". Habsburgowie nie uznawali równorzędności wiary protestantów i katolików, lecz traktowali zezwolenie na budowę jako bardziej lub mniej wymuszony akt tolerancji. Specjalne cesarskie komisje, konfiskowały kościoły na Śląsku, odbierając ewangelikom, w latach 1653-54, prawie wszystkie świątynie. Po licznych petycjach skierowanych na dwór wiedeński, 13 sierpnia 1652r. cesarz udzielił swojej zgody, na budowę trzech ewangelickich kościołów. Zgodnie z zarządzeniem cesarskim kościół mógł być wybudowany jedynie poza murami miasta, bez wieży i dzwonów. Jako materiałów budowlanych można było użyć jedynie drewna, piasku, gliny i słomy. Szczególnym utrudnieniem dla gminy miało być zarządzenie, że okres budowy nie może przekroczyć jednego roku. Jako pierwszy z trzech kościołów wybudowano Kościół Pokoju w Głogowie (1652r.) następnie w Jaworze (1654r.) i Świdnicy (1655r.)
Kościół w Świdnicy jest bazyliką wzniesioną na planie krzyża. Trójnawowy korpus główny krzyżuje się w centrum kościoła z trójnawowym transeptem. Do zasadniczej bryły kościoła dobudowano od wschodu jedynie zakrystię. W późniejszych latach dodano od zachodu Halę Zmarłych, następnie od południa Halę Ślubów, a od północy tzw. Halę Polową. Konstrukcja nośna trzonu budowli składa się z drewnianych słupów o wymiarach od 30x50 do 40x50 cm. Nawa główna ma ok. 44 m długości i 20 m szerokości. Nawa poprzeczna - ok. 30 m długości i 20 m szerokości. Wysokość nawy głównej ok. 15 m. Kościół jest klasyczną konstrukcją szkieletową. Na powierzchni 1090 m2 mieściło się w kościele 7500 ludzi, w tym 3000 miejsc siedzących.
Z okazji dwusetnego jubileuszu powstania kościoła przeprowadzono w 1852 roku rozległe prace renowacyjne. 50 lat później przeprowadzono ponownie obszernie gruntowne naprawy. Po II wojnie światowej Parafia Ewangelicka pod względem liczby wiernych bardzo się zmniejszyła, a utrzymanie kościoła i jego konserwacja ze względów finansowych stała się niemożliwa. Dzięki fundacji im. Gustawa Adolfa przeprowadzono kilka mniejszych prac remontowych. W 1991r. Ambasada Niemiecka sfinansowała częściowy remont dachu gontowego. Dzięki staraniom kościoła i współpracy polsko – niemieckiej, Federalne Ministerstwo Badań i Technologii w Bonn, Federalna Fundacja Ochrony Środowiska w Osnabrück oraz Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej w Warszawie wyasygnowały poważne środki finansowe, dzięki którym możliwe jest prowadzenie w kościele prac badawczych, konserwatorskich i restauratorskich.
Ważnym momentem w najnowszej historii Kościoła jest wpisanie obiektu w roku 2001 na Listę Światowego Dziedzictwa Zabytków Kultury UNESCO.
Wyposażenie wnętrza
Ołtarz - powstał z okazji setnej rocznicy kościoła w 1752 roku, zbudowany przez Gottfrieda Augusta Hoffinana i mistrza ciesielskiego Grunwaldu. Jego wystrój w 1753 roku ukończył malarz świdnicki Johann Caspar Kolewe. Ponad mensą ołtarza widoczna jest płaskorzeźba, przedstawiająca Ostatnią Wieczerzę. Wyżej umieszczono zespół rzeźb z wizerunkami Mojżesza, arcykapłana Aarona, Jezusa, Jana Chrzciciela i apostołów Piotra i Pawła. Ołtarz ogrodzony jest złoconą, prześwitową balustradą z drewna.
Ambona - ufundowana została przez papiernika Konrada Riedigera. Starą ambonę wymieniano po raz pierwszy w 1660 roku. W 1728 powstała kolejna ambona wykonana przez stolarza artystycznego Gottfrieda Augusta Hoffmana. Ponad drzwiami wejściowymi ambony znajduje się płaskorzeźba z wizerunkiem Jezusa Dobrego Pasterza. Schody na ambonę zdobione są od zewnątrz trzema reliefami przedstawiającymi zesłanie Ducha Św., Golgotę i Raj. Balustradę ambony zdobią trzy rzeźby personifikujące Wiarę, Nadzieję i Miłość. Zwieńczenie to postać anioła oznajmiającego głosem trąby Sąd Ostateczny.
Organy - Firma Gottfrieda Klose z Brzegu w latach 1666-1669 zbudowała organy ze wspaniałym barokowym prospektem. Całość podtrzymują dwaj atleci. Jedna z głównych przeróbek instrumentu dokonana w latach 1776 - 1784 przez organmistrza Zeitziusa z Ząbkowic. Z powodu licznych napraw duże organy były często nieczynne, dlatego w 1695 roku Sigismund Ebersbach ofiarował Kościołowi małe dodatkowe organy. Dzięki organmistrzowi Christianowi Gottiiebowi Schlagowi z Jawora organy świdnickie osiągnęły swą najdoskonalszą formę. W 1882r. instrument otrzymał tzw. "pneumatyczną trakturę". Dzięki Związkowi do spraw ratowania organów na Dolnym Śląsku w 1991 roku instrument został odrestaurowany i jest jednym z piękniejszych instrumentów tego typu na Dolnym Śląsku
Loża rodziny Hochberg - wzniesiona została w 1698 roku jako dowód wdzięczności dla rodziny hrabiego Johanna Heinricha von Hochberg, który ufundował 2/3 drewna niezbędnego do budowy kościoła czyli ok. 2 tysiące dębów. Na balustradzie loży umieszczono herby rodzin Hochberg i Reuss, oraz tablicę pamiątkową ku czci hrabiego Hansa Heinricha Hochberga.
Malowidła na stropach - autorami są świdniccy malarze Chrystian Sussenbach i Chrystian Kolitschky. Praca nad nimi trwała 3 lata i została ukończona w 1696r. Tematykę do obrazów autorzy czerpali z ostatniej księgi Pisma Świętego, Objawienia Św. Jana. Wyjątek stanowi, środkowy obraz przedstawiający Świętą Trójcę.
Inne detale - Empory na całej długości pokryte są 78 tekstami wersetów biblijnych i 47 scenami alegorycznymi. Balustrady empor są bogato zdobione rzeźbami i malowidłami.
Innym elementem zdobniczym są zawieszone na stropach i emporach tarcze cechowe piekarzy, piwowarów, rzeźników, sukienników, portrety mieszczan i szlachty oraz epitafia.
Hala Chrztów - to obszerne pomieszczenie za ołtarzem, gdzie stoi drewniana, polichromowana chrzcielnica, dzieło Pankratiusa Wernera z Jeleniej Góry, z roku 1661. Na ścianach Hali Chrztów umieszczono portrety duchownych, którzy w ciągu trzech stuleci odprawiali w kościele nabożeństwa. Zachowany w kościele konfesjonał świadczy o praktykowaniu niegdyś w świdnickiej parafii spowiedzi indywidualnej. W Hali Chrztów znajduje się również oszklona szafa zawierająca bogate stroje liturgiczne używane aż do XIX wieku.
Dzwonnica - wybudowana została w 1708 roku w odległości 50 m od Kościoła Pokoju. Pierwsze trzy dzwony odlano w 1708 roku w odlewni braci Götz we Wrocławiu. W 1714 roku na Kościele Pokoju dobudowano wieżę z małym dzwonem.
Biblioteka - archiwum, należące do Parafii Ewangelickiej w Świdnicy, zawiera księgi gromadzone przy Kościele Pokoju przez minione 350 lat. Więcej na temat funkcjonowania biblioteki dowiesz się z internetowej strony Kościoła Pokoju.
Zwiedzanie:
Od IV do końca X: od poniedziałku do soboty w godz.9.00–13.00 i 15.00–18.00, niedziela i święta w godz. 15.00 – 18.00
Od XI do końca III zwiedzanie jest możliwe jedynie po uprzednim umówieniu się telefonicznym; tel. +48/74 852 28 14
Ceny biletów:
8zł dorośli; 4zł młodzież i dzieci (ceny z roku 2010)
Kontakt:
Kościół Pokoju w Świdnicy, pl. Pokoju 6, 58-100 Świdnica
tel./fax. +48 74 8522814
e-mail: kosciol@kosciolpokoju.pl
web: www.kosciolpokoju.pl
Oficjalna strona Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego (Luterańskiego) w Polsce
» www.luteranie.pl
Źródło: strona internetowa Kościoła Pokoju w Świdnicy